Emocje negatywne mają to do siebie, że same się wzmacniają. Jeśli myślisz o kimś, lub o sytuacji negatywnie, to zapewne potrafisz szybko – jak z rękawa - podać wiele przykładów uzasadniających taką opinie. Jednak kiedy oceniasz kogoś lub sytuacje pozytywnie, to zwykle bardziej zastanawiasz się  nad tym, co składa się na tę pozytywną opinie. To tak jakby zapytać kogoś o słabe i mocne strony (wady i zalety) – te pierwsze wymieniamy łatwiej, szybciej.  Skoro emocje negatywne same się wzmacniają, to nie potrzebują już wsparcia – nie musimy zatem wzajemnie się napędzać i zarażać negatywnymi emocjami. Lęk, niepokój, strach, niepewność, poczucie bezradności, itp. – to naturalne w sytuacjach zagrożenia – jednak nie oznacza to, że trzeba zgubić zdrowy rozsądek i racjonalne działanie. Zatem to nie emocje nad nami, ale my nad emocjami musimy zapanować. Wiem – nie jest to łatwe, ale jest możliwe.
Co robić?
a.   Czerpać informacje z rzetelnych źródeł. Trudno jest zatrzymać wymianę informacji pomiędzy znajomymi, przyjaciółmi, na FB, itp. – ale można weryfikować ich pochodzenie.  Przekazywanie sobie różnych niesprawdzonych informacji może wynikać z potrzeby radzenia sobie z niepewnością. Ludzie nie czują się dobrze, kiedy nie mają informacji – plotkując  w sprawie próbują przywrócić równowagę poznawczą, uzyskują w ten sposób brakujące informacje.

To jak w tym dowcipie, w którym mówi się o srogiej zimie :

„ Indianie zapytali Szamana, jaka będzie w tym roku zima. Szaman wykonał odpowiednie obrzędy, z których wynikało, że będzie mróz. Indianie nazbierali więc chrustu, ale zima była wyjątkowo łagodna.  W kolejnym roku znowu Indianie przyszli do Szamana z zapytaniem o to jaka będzie zima? Byli już zdenerwowani i oczekiwali większej trafności prognoz Szama. W obawie przed rozzłoszczonymi Indianami Szaman postanowił wymknąć się nocą do Instytutu Meteorologii i zapytać synoptyków. Tam powiedziano mu, że zima będzie sroga i długa. Następnego dnia kazał więc zebrać jeszcze więcej chrustu. Jednak i tym razem zima była łagodna. Szaman zaczął obawiać się utraty autorytetu w plemieniu, więc w następnym roku znowu poszedł do stacji meteo, ale gdy ponownie powiedziano mu, że zima będzie ostra, zapytał meteorologów skąd mają taką informację. Odpowiedzieli:  "To pewne, Indianie już trzeci rok z rzędu zbierają chrust".

Ten dowcip to ciekawa propozycja dla tych wszystkich, którzy chcą, by decyzje oraz ich konsekwencje w postaci działania opierały się na racjonalnych przesłankach, a nie na "owczym pędzie".

Warto czerpać z opinii oraz doświadczeń innych ludzi i nie lekceważyć ich, ale też warto szukać dystansu i sięgać po fakty z wiarygodnych  źródeł, a nie wyłącznie po opinie oparte na społecznym dowodzie słuszności.

b.   Działać odpowiedzialnie. Żeby zapanować nad zagrożeniem musimy odrzucić odpowiedzialność zbiorową – ona przynosi rozproszenie, które nie jest sprzymierzeńcem skutecznego działania. To nie inni coś zrobią z tym zagrożeniem, to nie inni nas ochronią, zachowają w zdrowiu i zapanują nad sytuacją. Skoro inni – to kto? No właśnie? Zatem nie koncentruj się na szukaniu winnego, nie uciekaj od indywidualnej odpowiedzialności i:

• zostań w domu,
• pracuj zdalnie mimo trudności,
• myj prawidłowo ręce,
• zrób zakupy nie na kilka miesięcy, ale na tydzień, by ograniczyć wyjścia do sklepów;
• zachowuj dystans w kontakcie z innymi -np. w sklepie,
• nie drwij z ostrożności,
• nie śmiej się z niepokoju innych - to, co dla ciebie jest drobiazgiem, dla innych może być czymś ważnym
• pamiętaj, że jedna osoba może uruchomić zagrożenie dla wielu – także Twoich bliskich.
• pamiętaj, że lepiej zapobiegać niż leczyć!

c.  Oswajać stres.  Wielu z nas może teraz mieć poczucie utraty kontroli, także nad własnym terytorium. To rodzi bezradność, która sprzyja frustracjom. Zagęszczenie osób w domach może sprzyjać napięciu. Poczucie zagrożenia wynikające z braku poczucia bezpieczeństwa niesie ze sobą ryzyko zachowań agresywnych. Zatem spróbujmy zrozumieć przyczyny takich zachowań – nie muszą za nimi stać złe intencje. Rozmawiajmy ze sobą, okazujmy sobie życzliwość. Słuchajmy się uważnie, bądźmy blisko, szukajmy konstruktywnych sposobów rozładowania napięcia z uwzględnieniem potrzeb wszystkich zainteresowanych. To wyjątkowa okazja do szukania rozwiązań typu win-win, do współpracy, do kontaktu z potrzebami innych, do okazywania empatii, ale także do zarządzania sobą w czasie. Dlatego podejmujmy wspólne działania, ale też od czasu do czasu „schodźmy sobie z drogi” – zaplanujmy pracę, wyodrębnijmy zadania i zajmijmy się nimi  w zaplanowanym czasie. Pozwólmy sobie oraz innym na chwilę pobycia z samym sobą.

d.  Komunikować się też pozytywnie. Ważne, by wiedzieć czego unikać, ale skuteczniej jest koncentrować się na tym co robić. Instrukcje działania mogą być jak zasady  regulujące współżycie, funkcjonowanie w grupie. Nie koncentruj uwagi swojej i bliskich na tym czego teraz nie masz, ale na tym co masz. Nie udawaj, że nic się nie dzieje, lecz szukaj pomysłów na to, jak w tym trudnym czasie działać lepiej – z korzyścią dla siebie i innych. Pesymiści i optymiści dzielą teraz wspólne doświadczenia zagrożenia, ale pamiętaj, że ci drudzy lepiej sobie z nimi radzą.

Z pozdrowieniami
Iwona Haba - psycholog